Czy wiesz, że pierwsza była łyżka?
2023-03-17

Czy wiesz, że pierwsza była łyżka?

Już w starożytności pojawiły się łyżki. Pierwsze wytwarzano z gliny, kolejne z kości i drewna. W Egipcie z brązu, w Grecji i Rzymie także ze srebra. Historia noża jest długa, bo już ludy pierwotne używały go do polowań i walki, ale do spożywania posiłków stał się popularny dopiero w II poł. XVII stulecia.
Noże stołowe zawdzięczamy zapobiegliwości Ludwika XIV, który uważał je za przedmioty bardzo niebezpieczne. W 1669 roku zakazał używania przy stole ostro zakończonych narzędzi, czego efektem są noże o zaokrąglonym kształcie. Widelec trafił do Europy w XI wieku. Przywiozła go tu bizantyńska księżniczka Maria Argyropoulina, która wyszła za mąż za weneckiego dożę Pietra Orseolo II. Ale Kościół rzymskokatolicki uznał widelec za narzędzie heretyckie i zabronił korzystania z niego. Kiedy księżniczka umarła młodo, potraktowano to jako karę boską za posługiwanie się tym przedmiotem.
Widelec początkowo miał dwa zęby. W XVII wieku pojawiły się sprzęty o trzech lub czterech zębach, a ich układ zaczął bardziej przypominać miseczkę, dzięki czemu widelec stał się wielofunkcyjny – zastępował łyżkę, ale służył także do nabierania sypkich potraw.
Oprócz tradycyjnych sztućców można spotkać sztućce środka stołu, określane również serwisowymi. Są one przeznaczone do wspólnego użytku przy stole i służą do nakładania potraw. Najczęściej są to różnego rodzaju łyżki, chochle czy bardzo efektowne szczypce, z innych pojedynczych pojawiających się w sprzedaży są to łyżeczki do cukrunożyki do owoców czy specjalne sztućce do ryb. oraz łopatki do ciasta.
Ciekawostka
Słowo sztućce pochodzi z języka włoskiego (stuccio) i pierwotnie określało zestaw noży myśliwskich do oprawiania zwierzyny.
Sztućce na dobre zagościły na europejskich stołach w XVIII wieku. W drugiej połowie tego stulecia produkowano komplety sztućców składające się z zestawu trzech podstawowych sztuk z taką samą dekoracją. Równolegle pojawiły się akcesoria do nakładania potraw. Efektowna zastawa stołowa, składająca się z wielu elementów, w tym sztućców z różnymi zdobieniami, świadczyła o zamożności właścicieli. Zwłaszcza ta wykonana z cennych kruszców: srebra, również złoconego czy dekorowana masą perłową. Sztućce były wytwarzane na zamówienie, zdobione monogramami i herbami rodowymi. Stanowiły lokatę kapitału, przekazywaną z pokolenia na pokolenie i, co ważne w kontekście burzliwej historii, łatwą w transporcie.


                                                                             
                                                                                 Tekst opracowała  Monika Rzegocińska - Wiącek

                                                  ( zdjęcia z różnych muzeów i kolekcji dzięki uprzejmości Autorki tekstu)

                                                                                  

T_PRODUCT_GO_TO_CART